|
шу билан хусусан қасос жазосига, умуман Аллоҳнинг ғазабига дучор бўлиб қолишдан ўзларини эҳтиёт қиладилар.
@ @ @
كُتِبَ عَلَيْكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَكَ خَيْراً الْوَصِيَّةُ لِلْوَالِدَيْنِ وَالأقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ حَقّاً عَلَى الْمُتَّقِينَ * فَمَن بَدَّلَهُ بَعْدَ مَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ * فَمَنْ خَافَ مِن مُّوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
– „180. Бировингизга ўлим келган пайтида (ўзидан кейин) мол-дунё қолдираётган бўлса, адолат — тўғрилик билан ота-онага, қариндош-уруғга васият қилиниши фарз этилди. Бундай васият қилиш Аллоҳдан қўрқувчилар устидаги бурчдир. 181. Ким уни (васиятни) эшитганидан кейин ўзгартирса, гуноҳи фақат ўзгартирганларнинг бўйнида. Албатта Аллоҳ эшитгувчи, билгувчидир. 182. Энди ким васият қилгувчи томонидан бирон тойилиш ёки гуноҳ содир бўлишидан хавф қилиб (васият қилгувчи билан меросхўрнинг) ораларини ислоҳ қилиб қўйса, гуноҳкор бўлмайди. Албатта Аллоҳ мағфират қилгувчи, раҳмлидир“. [2:180-182]
Бу оятлардан қуйидагилар аён бўлади:
1- Исломнинг аввалида вафот этаётган одам агар кўп мол-дунё қолдираётган бўлса, ўз ота-онаси ва қириндошлари учун васият қилиши фарз бўлган. (خَيْرًا ) сўзидан кўплик маъноси англашилади. Мол-дунё кўп бўлгандагина у (خَيْرًا ), дейилади. Бу худди фақат пули кўп одамга нисбатан пулдор сўзи ишлатилишига ўхшайди.
Хўш, мол қачон кўп ҳисобланади? Кўплик нима билан ўлчанади? Бунинг учун васиятдан кейин ҳам маййитнинг аҳлига ўзларининг одатий эҳтиёжларини қондира олишларига етадиган мол қолиши керак. Шунинг учун кўплик муайян бир боғлиқликнинг, мақсаднинг амалга ошишига қараб бўлади.
Бир неча саҳобалар худди шу гапни айтганлар. Али р.а. ўзининг бир озод қилган қулининг олдига кирганида у ўлим тўшагида ётарди ва унинг етти юз ёки олти юз дирҳами бор эди. У васият қилмайми, деб сўраганида Али, йўқ, Аллоҳ Таоло
إِن تَرَكَ خَيْراً
(мол-дунё қолдираётган бўлса), деган сенда эса кўп мол йўқ, молингни меросхўрларингга қолдир, деган. Бир киши Оиша р.а.га, васият қилмоқчиман, деган. Мўминлар онаси, қанча молинг бор, деб сўраган. У, уч минг, деб жавоб берган. Оиша р.а., қарамоғингда
93-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208